Analizując rozwój nauk biologicznych, chemicznych oraz postępy w medycynie ludzkiej i weterynaryjnej na przestrzeni wieków, można zaobserwować, że sama koncepcja medycyny translacyjnej znana jest od starożytności. Jednak wcześniej nikt nie stosował tego pojęcia. Doskonałym przykładem prekursorów medycyny translacyjnej są pionierzy XIX-wiecznych badań medycznych z Pasteurem i innymi luminarzami na czele.

Dopiero XX wiek, owocny w przemiany technologiczne, ulepszone i przyśpieszone sposoby komunikacji oraz pojawiające się wraz ze zmianą trybu życia nowe jednostki chorobowe tzw. „choroby cywilizacyjne”, wymogły na naukowcach zmianę koncepcji prowadzenia badań i przyśpieszenie procesu wynajdowania nowych sposobów leczenia, co wpływało na podniesienie komfortu życia pacjentów. Wzrost średniej długości życia jak i postęp technologiczny oraz naukowy przyczyniły się
do wykreowania nowego pojęcia – medycyna translacyjna.

  Barry S. Coller tłumaczy, że medycyna translacyjna to: „Zastosowanie naukowych metod do realizacji potrzeb dotyczących zdrowia”. Autor podkreśla, że „(…) nadrzędnym celem nauki translacyjnej jest poprawa ludzkiego zdrowia”.

Podana przez National Cancer Institute definicja głosi: „Medycyna translacyjna przekształca odkrycia naukowe dokonywane w laboratoriach lub w przebiegu badań klinicznych czy populacyjnych, w nowe narzędzia kliniczne oraz zastosowania, które mają korzystny wpływ na zdrowie ludzi dzięki zmniejszeniu zachorowalności i śmiertelności.